De jonge jaren van Blueberry - Trivia/weetjes voor deze serie

Hoewel in Europa rond 1862 de eerste experimenten uitgevoerd werden om een verbrandingsmotor te maken was het tijdens de Amerikaanse burgeroorlog nog niet zover dat men al over een zelf-bewegende (auto-mobiel, kort: auto) kar kon beschikken. De vertaler heeft hier even behoorlijk niet opgelet en het meer passende "wagen" over het hoofd gezien. Duidelijk een vertaler van de jongere generatie, volgens mij.

Strip(s): 16 100 Dollar om te sterven

Geplaatst door cuppenh op 23/11/2016

De Jonge Jaren van Blueberry (1): Het knip-, en plakwerk in Jean Giraud's albumuitgaven

In de jaren 1969-1971 werd in de eerste vijf delen van Pep Parade een aantal verhalen gepubliceerd over de jonge jaren van Blueberry, die zich afspelen in de Amerikaanse Burgeroorlog. Dezen waren oorspronkelijk getekend voor de soortgelijke pocket bron-uitgave, Super Pocket Pilote (1968-1970), van het Franse strip-weekblad Pilote, waar de reeks Blueberry eigenlijk oorspronkelijk uit afkomstig was. Super Pocket Pilote was een serie kwartaal pockets die parallel liep met het weekblad Pilote, dat op dat moment op het hoogtepunt van haar populariteit was. Uitgeverij Dargaud besloot tot de pocketuitgave om munt te slaan uit het succes van dat blad. Maar in plaats van het opnemen van reeds gepubliceerd materiaal, werd besloten tot een nieuwe insteek door haar auteurs nieuw, origineel materiaal te laten maken voor de pocketuitgave in complete korte verhalen, zij het dat deze gebaseerd moesten zijn op hun creaties voor de hoofdpublicatie.

In eerste instantie had het Blueberry auteursduo geen enkele trek om twee naast elkaar lopende reeksen te maken. Maar toen kreeg scenarist Charlier het idee, naar aanleiding van vragen gesteld in fanmail, het idee om de achtergrond geschiedenis van zijn held uit te diepen, terwijl tekenaar Giraud de gelegenheid aangreep om zich te bekwamen in het tekenen op een nieuw pagina formaat in een aangepaste stijl om onderscheid te maken tussen de twee reeksen. Het kleinere formaat stelde Giraud in staat om een ietwat lossere en snellere stijl te ontwikkelen, waar hij niet helemaal mee weg had kunnen komen voor de grotere platen van de hoofdreeks, waar hij gelijktijdig aan bleef doorwerken, maar die goed tot hun recht kwamen in het pocket formaat.

Toen die verhalen jaren later werden gebundeld en gepubliceerd in de reguliere albumreeks van "Blueberry" (na 1994: de eerste drie delen van "De Jonge Jaren"-reeks) bleek dat de pagina-verhoudingen van de Pep Parade niet helemaal overeenkwamen met die van de albums bij het opblazen van de platen. De strips, specifiek gemaakt voor de pocket uitgaves, waren te smal en links en rechts was er teveel witte ruimte en daarom werd op alle, tot album formaat opgeblazen, pagina's een strookje bijgetekend door Giraud himself, want er is geen stijlverschil te zien met de oorspronkelijke pagina's. Op het voorbeeld hiernaast, is rechts een strook toegevoegd, maar dat geldt niet voor alle pagina's. Soms zijn plaatjes in het midden uitgebreid en op de strook eronder aan de rechter- of linkerkant. Hierbij zie je links de versies van "Dubbelspel" uit "Pep Parade 5" en rechts uit De jonge jaren van Blueberry deel 3, "Blauwjas". De reden waarom uitgever Dargaud besloot tot het bundelen van de korte verhalen was overigens een puur commerciële. Giraud had een sabbatical ingelast in 1974, na het voltooien van "Angel Face", omdat hij het moordende productie tempo meer dan zat was, en om zijn artistieke alter ego, "Moebius" verder uit te ontwikkelen, niet onverdienstelijk moet vermeld worden. Vijf jaar lang zou er geen enkel nieuw "Blueberry" materiaal, in wat voor vorm dan ook, van zijn hand verschijnen (met uitzondering van de album covers uiteraard). De vraag naar nieuwe "Blueberry's" was echter zó groot, dat Dargaud deze kunstgreep al meende te moeten toepassen voor de Franstalige uitgave van 1975, om het hongerige publiek in ieder geval iets te kunnen voorschotelen. Een hoogoplopend royalty's conflict met het auteursduo Giraud/Charlier, maakte het voor Dargaud nog noodzakelijker, financieel gezien, om vier jaar later (op zichzelf een indicatie dat ze dat, gezien de aanzienlijke redactionele inspanningen in het pre-computer tijdperk, oorspronkelijk niet van plan waren) door te gaan met het project, daar het zou blijken dat ze de uitgaverechten, met ingang van 1980, voor nieuwe "Blueberry's" bijna vijftien jaar lang kwijt zouden zijn.

Afgezien van de links/rechts aanvullings-werkzaamheden, moest er ook geknipt worden in de platen. Op één na, het 14 pagina's tellende op zichzelf staande non-"Jonge Jaren" verhaal "Overval in de sierra" in deel 3, hadden de overige acht korte verhalen een lengte van 16 pagina's. Voor de eerste twee album uitgaven, betekende dit het weghalen van een aantal stroken (de korte lengte van de verhalen leende er zich niet voor om hele platen weg te laten), bij elkaar opgeteld komend tot een totaal van twee pagina's, om tot de destijds standaard lengte van 48 pagina's te komen, rekening houdend met de verantwoording-, en titel pagina's. Dit had wel gevolgen voor de door Giraud zorgvuldig opgebouwde visuele compositie van de platen, die in sommige gevallen behoorlijk geweld werden aangedaan voor de album uitgaven, met name in het korte verhaal "3000 mustangs". In het eerste korte verhaal, "Het geheim van Blueberry" (in deel 1: "De jonge jaren van Blueberry") heeft het knipwerk zelfs verhaal inhoudelijke gevolgen gehad. Tevens heeft Giraud de gelegenheid aangegrepen om een klein aantal losse panels, waarover hijzelf ontevreden was, te hertekenen voor de album uitgaven. Alle pagina's moesten dus in stukken geknipt, en geredigeerd worden. Zeven de negen verhalen waren oorspronkelijk ook nog eens alleen in zwart-wit getekend en werden voor de album uitgaven voorzien van een inkleuring. De twee verhalen die oorspronkelijk wel in kleur waren (het hier afgebeelde "Dubbelspel" en "Overval in de sierra", beiden uit "Blauwjas") moesten, door de links/rechts aanvullingen (èn omdat scan opties om de kleurenfilms te vergroten simpelweg nog niet bestonden) ook voorzien worden van een nieuwe inkleuring. Derhalve, een enorm werk van Hergé-achtige proporties. Een en ander is in detail besproken door Kees de Bree in het achtergrond boek, "Blueberry, de kleurrijke helden van Giraud/Moebius" (verplichte literatuur voor Giraud-fans). Giraud zelf heeft zijn aanpassingen besproken in de redactionele pagina's van de Amerikaanse bundeling "Young Blueberry".

Tenslotte maakte uitgever Dargaud zelf ook nog eens een redactionele blunder van formaat door het verhaal "Mensenjacht" in deel 3 te plaatsen, terwijl dit chronologisch en verhaaltechnisch vóór "Tussen twee fronten" (in deel 2: "Yankee") behoorde te komen. Zeven van de negen korte verhalen vormden in principe één doorlopende verhaallijn. Op de lezers, die alleen de albumversies kenden, kwam dit derhalve over als een raadselachtige en bevreemdende plotwending. Een verzachtende omstandigheid voor de Franse redactie was dat Charlier ongelukkigerwijze de verhalen "Mensenjacht" en "Ter dood veroordeeld" in het Frans dezelfde titel had meegegeven, "Chasse à l'homme", zodat de verwarde redactie er abusievelijk vanuit ging dat deze twee verhalen bij elkaar hoorden. Deze fout werd tot 1994 tevens gehandhaafd voor alle andere internationale uitgaven die tot dan toe verschenen, met uitzondering van de Amerikaanse uitgaven van Catalan Communications en de Deenstalige bundeling, beiden uit 1990, die als eersten de juiste volgorde hanteerden. Voor de Nederlandstalige uitgaven werd de fout pas gecorrigeerd bij de herdrukken van 1994, terwijl de Franstalige uitgaven, die voor de gelegenheid nieuwe ISBN-nummers meekregen, één jaar later volgden, en beiden pas nadat Dargaud alle "Blueberry" (strip) rechten had herkregen eind 1993. Overigens, in de oorspronkelijke Nederlandstalige publicatie van "Ter dood veroordeeld" in "Pep Parade 4" (pag. 226-241), waren platen 14 en 15 met elkaar verwisseld wat in eerste instantie ook tot verwarring kon leiden.

Voor de complementlisten onder ons, zij vermeldt dat korte verhalen 4 tot en met 9, zoals oorspronkelijk gepubliceerd in Pep Parade/Super Pocket Pilote, herdrukt zijn in "Luitenant Blueberry: Strip-Pocket "Nº1", "Nº2" en "Nº3" van 1982/1983 van EPI (Editions Presses Internationales), een gelegenheids-imprint van Charlier's eigen strip-syndicatie (zie: De syndicatie van Blueberry's "Fort Navajo") persagentschap EdiFrance/EdiPresse, met wederom een nieuwe inkleuring, op het originele pocket formaat inclusief de stroken die weggeknipt waren voor de album uitgaven, met de door Giraud hertekende panels, maar in de onjuiste volgorde zoals door Dargaud gehanteerd voor de correctie van 1994. Een saillant detail; Dat de eerste drie korte verhalen niet in dit formaat waren verschenen, komt doordat deze pockets waren uitgegeven als een "Up Yours" reactie van Charlier op Dargaud's publicatie van album delen 2 en 3, die op dat moment de publicatie rechten van nieuwe Blueberry's kwijt waren. Ondanks het feit dat hij medegerechtigd was in de royalty's, wenste hij door deze zet zijn ongenoegen kenbaar te maken, dat hij zich terdege bewust was van het feit dat de overhaaste publicatie van deze twee delen niets anders was als een doorzichtige zet van Dargaud om mee te liften op het hernieuwde élan van "Blueberry''. Het is derhalve ironisch dat ook Charlier in zijn haast verzuimde om de chronologische volgorde te corrigeren. De Nederlandstalige uitgaves waren uitbesteed aan Gary Publishing, een imprint van de Duitse uitgever Koralle, waar "Blueberry" was ondergebracht voordat de serie tijdelijk werd overgedragen aan EDI-3-BD. Tegelijkertijd verleende Charlier een tijdschrift licentie, waartoe hij juridisch gemachtigd was, aan de Deense uitgever Interpresse voor publicatie van alle Jonge Jaren verhalen in hun western maandblad Jonah Hex (1981-1982). Dargaud had in die tijd licentie overeenkomsten met concurrenten Oberon en Serieforlaget voor respectievelijk Nederland en Denemarken

Het zij tevens vermeld dat Frans-, èn Nederlandstalige Blueberry fans tot op de dag van vandaag moeten wachten op de complete album versies en nog steeds niet hun Pep Parades/Super Pocket Pilote/Strip-Pockets van de hand kunnen doen. Een Nederlandse illegale uitgave van 2017 heeft daar, gezien het kleine aantal verspreide exemplaren, geen soelaas in kunnen bieden. Daar staat tegenover dat de Denen en de Duitsers vergast zijn op de "Director's Cut" van Giraud's korte verhalen, middels hun respectievelijke integrale edities uit 1990 en 2003.

Strip(s): 3 Blauwjas 1 De jonge jaren van Blueberry 2 Yankee INT B1 Mike S. Donovan: De burgeroorlog 1861-1865

Geplaatst door fluiten op 02/11/2019

Gettysburg, een vroege hommage van Michel Blanc-Dumont aan Giraud's "Blueberry"

Met nog een klein jaar te gaan voor het 50-jarige jubileum van de reeks "Blueberry", nam auteur Michel Blanc-Dumont in 2012 alvast een klein voorschotje met zijn cover voor het "Jonge Jaren"-album "Gettysburg". Zijn cover voor dat deel was een subtiele hommage aan het eerste deel van de "Jonge Jaren"-reeks van de hand van het klassieke auteursduo Jean Giraud en Jean-Michel Charlier, te weten "La jeunesse de Blueberry", wellicht een van de beste covers ooit van die reeks. Dumont's hommage bestond hieruit dat zijn compositie van de cover voor het album "Gettysburg" gelijk was aan die van het album "La jeunesse de Blueberry" met dit subtiele verschil dat Blueberry nu een Geconfedereerde (Zuidelijke) soldaat is terwijl hij op de oorspronkelijke cover een Unionistische (Noordelijke) soldaat is, derhalve in letterlijke en overdrachtelijke zin een spiegelbeeld.

Een toevallige bijkomstigheid is, dat 2013 tevens het 150-jarige jubileum is van de gelijknamige slag in de Amerikaanse Burgeroorlog.

Strip(s): 20 Gettysburg

Geplaatst door sennim op 01/05/2017

In dit album verschijnen ook even die andere iconische personages uit de Amerikaanse burgeroorlog: sergeant Chesterfield en korporaal Blutch, beter bekend als "De Blauwbloezen".

Strip(s): 11 De missie der verdoemden

Geplaatst door cuppenh op 14/06/2013

In een album waarin het vooral gaat om achtervolgingen met locomotieven duikt ook heel even Johnnie Gray op, het personage dat gespeeld werd door Buster Keaton in "The General" (1926), een film waarin het vooral gaat om achtervolgingen met locomotieven.

Strip(s): 7 De genadeloze achtervolging

Geplaatst door cuppenh op 30/08/2011

Weetjes en fouten