Ontelbare critici hebben From Hell de hemel ingeprezen. Het is dan ook een van de beste strips ooit. Bijna twintig jaar na de verschijning van het eerste deeltje en negen jaar na de film brengt uitgeverij De Vliegende Hollander een Nederlandse vertaling op de markt.
Voor wie nog niet over From Hell gehoord heeft: het is Alan Moore's versie van het Jack the Ripper-verhaal, weliswaar zwaar geïnspireerd door enkele 'standaardwerken' over de Ripper.
Synopsis: wanneer de lichtzinnige troonopvolger Albert een kind verwekt bij een vrouw van lichte zeden en met deze vrouw trouwt, acht zijn moeder, Queen Victoria, het welletjes: moeder en kind verdwijnen, Albert wordt weer in het gareel gebracht. Dat is buiten Mary Nichols (Polly), Annie Chapman, Liz Stride, Kate Eddowes en Marie Kelley gerekend. Zij hebben lont geroken en willen wat bijverdienen met chantage. Victoria is not amused...
Enter dokter William Gull, een vooraanstaand chirurg in het Victoriaanse tijdperk. Door zijn briljante werk en zijn connecties als vrijmetselaar, maakt zijn carrière een steile opgang. Hij dringt zelfs door tot in de hofkringen. Van Victoria krijgt hij de opdracht het gevaar in de kiem te smoren. Hiervoor doet hij onder meer een beroep op zijn maçonnieke broeders. De mythe kan beginnen...
Maar 'From Hell' is niet zomaar het zoveelste Ripper-verhaaltje. Moore had zich uitermate goed gedocumenteerd en vermengt op briljante wijze feiten en fictie. Als je trouwens echt wilt weten wat waar is of niet, moet je de annotaties lezen. Hij neemt zijn tijd om de omstandigheden te schetsen (de eerste moord vindt pas plaats na 125 pagina's). Daarbij werkt hij niet alleen met het Ripper-thema en de doofpotoperatie waar de vrijmetselaars aan meewerken, hij weidt uit over andere thema's, zoals de architect Hawksmoor, wiens werk voor Gull de ware reden blijkt te zijn om aan het moorden te slaan, de Elephant Man, Buffalo Bill,... Hij schets ook een tijdsbeeld van het Victoriaanse Londen: het enorme aantal prostituees, de gapende kloof tussen de paupers en de begoeden. Een van de meer briljante scènes vindt u in hoofdstuk 5. William Gull ontwaakt in zijn chique huis in een chique buurt, staat op uit zijn zachte bed, maakt zich klaar in zijn badkamer en neemt rustig zijn uitgebreide ontbijt tot zich. Tegelijkertijd, in een verkrotte buurt, wordt Polly brutaal wakker gemaakt. Ze slaapt zittend, steunend op een koord, dat wordt weggerukt door de 'hotelbaas'. Zich wassen doet ze aan een een fonteintje, haar karige ontbijt nuttigt ze snel in een deurportiek, waarna ze weer aan de slag moet. Tekenaar Eddie Campbell wisselt telkens een plaat af tussen Gull en Polly, waarbij hij Gull's situatie idyllisch weergeeft met waterverf en bij Polly met krasserige lijnen en veel arceringen de grauwe realiteit nog eens extra benadrukt. Nice!
De Vliegende Hollander heeft ervoor geopteerd om de herziene versie uit 2006 uit te geven, in drie delen. Persoonlijk heb ik in dit eerste deel qua tekeningen weinig verschil gemerkt met de eerste versie. Wat ik wel jammer vind, is de kwaliteit van het papier. Op het glossy papier uit de eerste drukken komen de zwart-wittekeningen veel beter tot hun recht dan op het matte papier waar de Vliegende Hollander voor geopteerd heeft. Glossy papier kost natuurlijk wel meer, en de prijs bedraagt nu al 20 euro per deel. Dat maakt dus 60 euro tegenover 35 dollar voor de Engelse trade paperback. Als je een strip koopt voor 60 euro, verwacht je eigenlijk wel mooi papier en een harde kaft...
Maar goed, we mogen blij zijn dat deze parel uit de stripliteratuur eindelijk in het Nederlands te verkrijgen is. Want toegegeven, het Engels is niet van de poes. Zo gebruikt Moore uitdrukkingen uit het Victoriaanse tijdperk, zoals het werkwoord 'to jew' (een door
Will Eisner gewraakte term). Moore laat Gull ook een verheven taalgebruik hanteren, terwijl de armen dialect praten. In het Nederlands komt dat verschil redelijk goed uit de verf, al had het dialect gerust nog wat platter gemogen. Nu is het Jordaans (vermoed ik, ik ben geen specialist Nederlandse dialecten) naar mijn smaak net té opgekuist. Een andere moeilijkheid is het feit dat Engels compacter is dan Nederlands. Gevolg hiervan is dat de tekstballonnen soms volgepropt lijken, of dat de letters gewoon kleiner zijn, maar daar kan de vertaler echt niks aan doen. Toon Dohmen heeft echt wel goed werk geleverd.
Wie geen Engelse versie wilde kopen, heeft nu geen excuus meer om From Hell niet aan te schaffen en te lezen, te herlezen, en nog eens te herlezen, en te genieten natuurlijk. Deze strip moet in uw kast staan!
