stripINFO.be Forum - UGC

Iedereen die van Asterix houdt, en wie doet dat niet, weet dat de verhalen bulken van humoristische verwijzingen, betekenisvolle namen en karikaturen van bestaande personen.

Jaap Toorenaar, notoir Asterixkenner, geeft hiervan een zeer uitgebreid overzicht. Volledig zal een dergelijke taak waarschijnlijk nooit zijn, maar Toorenaar zal toch aardig in de buurt komen.

Elk van de 36 albums, dus ook deze die niet meer door Goscinny zijn geschreven of door Uderzo zijn getekend, wordt behandeld in een apart hoofdstukje dat een wisselende lengte, maar vaste opbouw heeft.

Eerst wordt in een proza dat aangenaam en vlot leest een korte duiding over het album gegeven. Daarna volgt een opsomming van zaken die Toorenaar ons wil meedelen, geordend in een systematiek waarbij hij eerst de pagina en dan het desbetreffend plaatje aanduidt. Op het einde van elk hoofdstuk volgt dan een lijst met namen, telkens in 3 kolommen: het Franse origineel, dan de Nederlandse vertaling en ten slotte die in het Duits.

De uitgebreidheid van verwijzingen die Toorenaar aanvoert doet een minitieuze benadering vermoeden. Inderdaad ben je als lezer danig onder de indruk van de kennis die de man etaleert, en die hem ook 6000 € aan prijzengeld opleverde in Tölkes Der grosse Preis (waar hij ook mee koketteert). Maar helaas valt er toch wel wat aan te merken op de verwijzingen. Zo is de aanduiding van pagina,plaatje op enkele plaatsen niet correct. Ook een verwijzing naar een pagina in zijn eigen boek is geenszins accuraat. Dat zoiets zich zelfs nog voor blijft doen in de huidige 4e editie is voor mij onbegrijpelijk. Je mag toch verwachten dat er ook maar iemand is die de auteur daarop wijst, en dat hij dan werkelijk elke verwijzing nogmaals zorgvuldig zal checken alvorens de nieuwe editie op de markt te brengen? Niet dus.

Hoe moet je dit boek nu lezen? In de zetel zitten en het op een namiddagje verslinden lijkt me niet de juiste manier. Een album lezen en op elke pagina kijken of er verwijzingen zijn zou dan weer afbreuk doen aan het leesplezier van de strips. Wat ik heb geprobeerd is het volgende: regelmatig een hoofdstuk lezen en met het album erbij kijken wat Toorenaar bedoelt. En dat werkt prima, maar enkel als je het gedoseerd doet. Je leert enorm veel bij!

Sommige verklaringen worden in meer dan 1 hoofdstuk hernomen, maar ervan uitgaande dat je dit werk niet in 1 maal tot jou neemt is dat geenszins storend.

Toorenaar geeft aan dat hij deze stukjes initieel had voorzien voor school- en studentenblaadjes en dat kan je hier en daar wel merken. Er staan verwijzingen in naar een met naam genoemde leerling die op schoolreis in Florence huisarrest kreeg en eigenlijk is dat hier niet op zijn plaats.

In de titel verwijst Toorenaar naar wetenschap, maar door de toevoeging van het adjectief "vrolijke" maakt hij wel duidelijk dat dit met een korrel zout te nemen is. Veel haalt hij uit interviews met Uderzo of Goscinny, maar veel is ook zijn eigen interpretatie. Dat in de Duitse vertaling bvb de naam Vlamix uit Asterix als legioensoldaat plots Mannekenpix wordt doet hij af als "dus een Vlaamse Belg". Het lijkt mij dat de Duitse vertaler hier eerder een klein Brussels standbeeld voor ogen had. Maar Toorenaar poneert hier, net als op andere plaatsen, zonder enige nuancering en maakt zijn eigen interpretatie tot universele waarheid..

Wat Toorenaar dan wel weer buitengewoon goed doet is de moeilijkheden waarmee vertalers kampen uitleggen. Elke woordspeling die hij in het Frans vermoedt wordt voor ons uitgelegd en de vertalingen, niet enkel het Nederlands, maar af en toe ook het Duits) kritisch bekeken. Hierbij spaart hij lof noch kritiek en die zijn meestal terecht.

Ook worden stelselmatig kleine details uit de tekeningen vernoemd, waar je als lezer mogelijk over kijkt. De techniek die Uderzo hanteert om een paar plaatjes, of zelfs pagina's, later het gevolg van iets kleins dat te zien is op een tekening te tonen wordt veelvuldig toegelicht. Ook op die manier kijk je weer anders naar Asterix.

Wat overblijft is een grenzenloos respect dat Toorenaar heeft voor het vakmanschap, zelfs meesterschap van Uderzo en Goscinny en dat hij ook op de lezer weet over te brengen.

Dit boek is al bij al een waardevolle aanvulling op de reeks. Zelfs doorwinterde Asterixfans zullen nog onvermoede grappen ontdekken en de drang om de hele reeks nog maar eens te herlezen is groot.

een mooie scherpe weloverwogen recensie waarvoor dank! Excuus voor slordigheden in pagina-aanduidingen. Misschien will Fumetti mij waargenomen details even doorsturen voor een evt 5e druk (jtoorenaar@casema.nl)? De quiz was niet Der Große Preis Maar Risiko (ZDF, Moderator Kai Böcking),
Jaap Toorenaar

Dat zal ik bij gelegenheid doen, Jaap. Maar daarvoor moet ik weer elk album erbij nemen en elke referentie controleren. Dat zal dus wel even tijd vergen, vrees ik.

In mijn jonge jaren werd ook Risiko door Wim Tölke gepresenteerd, waarschijnlijk ben ik daardoor de mist in gegaan...