stripINFO.be Forum - UGC

genre: geen woorden voor

Ziekelijk maar beeldschoon

Bovenstaande kwalificatie las ik op StripINFO.be en ik moet bekennen dat het een rake typering is. Je hoeft niet eens te lezen; als je alleen maar door de albums bladert is alles wat je ziet grauw en bloederig, het geweld en de naargeestigheid spatten er af. Nooit schijnt er een warme zon. Nergens is de natuur in de zin van bloemen of planten te zien. Op geen enkel gezicht is een lach te lezen. Als er gecopuleerd wordt wordt er wel seks bedreven, maar geen plezier beleefd; de tekeningen stralen geen genoegen uit, laat staan liefde.

Het ‘Nikopol-drieluik’ van Enki Bilal beschreef ik als een aaneenschakeling van droomflarden, met desondanks toch een duidelijke verhaallijn en hier en daar wat humor.
‘De slaap van het monster’ zou ik karakteriseren als een aaneenschakeling van hallucinaties, met een nauwelijks te herkennen verhaallijn en gespeend van humor.

Deze strip zie ik als een verbeelding van Bilals angsten of monsters.
1. Het monster OORLOG. Het fabelachtige geheugen van Nike Hatzfield, de hoofdpersoon, gaat steeds een dag terug (tot aan zijn geboorte), waarbij de verschrikkingen van de laatste Balkanoorlog tot in detail aan de orde komen. Ook het heden is voor Nike Hatzfield allerminst vrij van geweld.
2. Het monster WETENSCHAP EN TECHNIEK. De strip, hoewel zeker geen sciencefiction en slechts gedeeltelijk te beschouwen als toekomstroman, toont een wereld waarin de techniek een overweldigende en lugubere rol speelt. Het gaat daarbij o.a. om het thema van de krankzinnige en gewetenloze geleerde, hier Optus Warhole geheten. Frankenstein in de toekomst. Bewust beeldt Bilal de techniek ouderwets uit. Geen afstandsbediening, geen Bluetooth, maar zoveel mogelijk slangen en kabels waardoor bijv. de operatiezaal er angstwekkend uitziet. De angst dat de techniek de mens beheerst in plaats van andersom, manifesteert zich o.a. in de replica’s van de spelers in Bilals drama.
3. Het monster GODSDIENST (ik schrijf hier bewust niet ‘religie’). Bilal demonsteerde zijn afkeer van godsdienst al in eerdere strips. De rol die de traditionele godsdiensten hier toebedeeld krijgen, varieert van belachelijk tot pervers. Het obscurantisme is een godsdienstige beweging die met zijn ‘vernietigers’ Bilals toekomst echt beangstigend maakt.
Is dat alles of zijn er nog meer monsters? Wellicht de overheid of instituties in het algemeen. Ik kan niet in de ziel van Enki Bilal kijken, maar ik denk dat de MENS voor hem het monster is. Alleen de mens kan het ultieme kwaad als ultieme kunstvorm bedenken. Bilals personages kunnen overtuigend zijn, maar ze zijn zelden aardig of sympathiek en in deze strip zeker niet. Niemand vertoont een leuke of hartverwarmende karaktertrek.

Ik waag me niet aan een resumé want daar is het verhaal te ingewikkeld voor. Het verhaal is ook ongeloofwaardig en ik vraag me af wat Bilals bedoeling is. Bij een toekomstroman kan een auteur een beeld scheppen van zijn verwachtingen of waarschuwen voor gevaren in het verschiet, maar dan moet die toekomst wel als reëel overkomen. Maar wat moet je bijv. met een vlieg die deels elektronisch, deels chemisch, deels biologisch en deels virtueel is? En wat dacht u van het volgende?
Iets of iemand is 70 miljoen jaar geleden aanwezig in een grot op aarde en wordt vermoord door een scherpschutter (er waren toen nog geen hominiden). Bij ontbinding van het lijk ontstaat een onbekende substantie (hoe kun je er dan weet van hebben?), die leidt tot het ontstaan van de orde der Placodermen. Bilal maakt er wel een potje van, want de Placodermen waren zo’n 350 miljoen jaar geleden al uitgestorven. Ik citeer: ‘Beginnend bij deze dierlijke oorsprong maakt hij een progressieve groei door.’ Maar wie is nu ‘hij’, toch niet de iets of iemand die neergeschoten en ontbonden is?
Bilals strip is als een modern kunstwerk, waarbij de beschouwer wordt geacht zelf invulling te geven aan de vragen die de kunstenaar oproept.

Na lezing van ‘De slaap van het monster’, kan ik als aanrader slechts naar ‘Lucky Luke’ of ‘Asterix en Obelix’ wijzen, want die heb je wel nodig om hier overheen te komen. En toch… Enki Bilal blijft me fascineren.