“Suite Française - Storm in juni” is net uit. Ideaal om eens een gesprek te voeren met de man, Emmanuel Moynot, die het boek van Irène Némirovsky omgezet heeft in een strip. En als kers op de taart, als ik aankom op onze afspraak, is er nog iemand aanwezig, met name Chantal Quillec, de inkleurster. Twee voor de prijs van één en bijgevolg had ik een uitgebreid en interessant gesprek met hen.
http://www.ppm-vertrieb.de/images/news/files/suite-bild-1-xl.jpgWaarom wou je dit verhaal vertellen? Dit is immers zo geen heroïsch verhaal uit de Tweede Wereldoorlog, maar net de kleine verhalen van een oorlog.Ik verdiep me graag in het karakter van mijn personages. Het is intrigerend om hen te plaatsen in uitzonderlijke omstandigheden zoals een wereldoorlog om te zien wie ze zijn en hoe ze, ook dan, nog met elkaar omgaan. Ik wou ook juist die kleine, alledaagse verhalen vertellen, alleen is het in een bijzondere periode.
Maar toch had ik er ook wel schrik van. De vorige keer dat ik de wereldoorlog tekende, was dat een slechte ervaring. Mijn scenarist was veel te controlerend. Hij ging in op elk detail in een tekening, terwijl zijn verhalen ook niet echt bijzonder goed waren. Maar ondanks die ervaring, wist ik dat ik het kon en heb ik het project bijgevolg met twee handen aangepakt.
Trouwens mijn volgende Nestor Burma, die uitkomt in november, zal zich ook afspelen in 1942 en ook daar probeer ik zo kleine elementen op te nemen, zoals de kleine platen in het straatbeeld met 'interdit aux juifs'. Die zaken creëerden een specifieke sfeer die het interessant maakt om dat weer te geven.
Gelet op de huidige actualiteit, is dit boek wel opvallend. Immers zoals de mensen toen uit Parijs vluchtten, zijn het nu de mensen van Syrië,..Toen de strip uitkwam in Frankrijk, in januari 2015, was er net de aanslag op Charlie Hebdo geweest, dus is er niet veel persaandacht geweest voor deze strip en de vluchtelingen. Ik heb daar geen last of zelfs maar vragen over gehad.
Vluchtelingen zijn ook mensen. Of ze nu op de vlucht zijn voor de oorlog of voor de economische situatie in hun land, het zijn en blijven mensen. Ik vind het schokkend om te zien hoe wij er hier tegenover staan. Honger of oorlog is voor mij een goede reden om te vluchten. Ik maak geen verschil tussen economische vluchtelingen en zij die op de vlucht zijn voor de oorlog.
Het is geen mooi beeld van de mensheid dat geschetst wordt in dit verhaal Storm in juni...In uitzonderlijke omstandigheden wordt wat men is, uitvergroot. Men toont echt wie men is. De interpersoonlijke relaties, de karakters van deze mensen worden bloot gelegd en dat is net wat mij aantrok om deze strip te maken.
Eigenlijk bestaat La Suite Française uit meerdere verhalen. Ga je de andere delen ook nog verstrippen?Neen. Het tweede deel is veel te statisch voor mij en er is een film over gemaakt. Maar het eerste deel was nog vrij en was veel meer mijn ding. Ik hou van beweging en wil mijn projecten dan ook vooral in die richting uitwerken. De delen daarna bestaan niet eens. Irène Némirovsky, zij heeft het oorspronkelijk boek geschreven, was een joodse. De Franse regering, die toch wel sterk collaboreerde, besloot al vlug dat joden niet meer mochten publiceren. Uiteindelijk is ze op vlucht geslagen en heeft ze zich een tijdje verstopt. Maar ze is al vlug opgepakt door de Duisters en ze heeft het concentratiekamp niet overleefd. Maar tijdens die periode voor ze opgepakt werd, heeft ze blijven schrijven en dat waren de eerste twee delen van Suite Française, deze Storm in Juni en Dolce. Het derde deel Captivité bestaat alleen in haar notieboekje als een zeer korte samenvatting van het plot. En van het vierde en vijfde deel weten we alleen de waarschijnlijke titels: Batailles en La Paix.
http://media2.ledevoir.com/images_galerie/de_278986_190730/image.jpgEen paar technische vraagjes..
- Waarom wordt er geen kleur gebruikt, maar is alles zwart-wit met ondersteuning van het grijs?Dit is een boek over vluchten. Op de vlucht neem je niet de tijd om even op je gemak te gaan zitten en alles uitgebreid in kleur neer te zetten. Neen, je maakt vlugge impressies en gaat weer verder. Ik wou heel sterk het gevoel geven dat ik, en jij als lezer, mee op de vlucht zijn. Er is slechts tijd om vlug schetsen te maken en het mocht dus niet al te verzorgd zijn. Stil staan kan immers niet en dat gevoel van dat continu in beweging zijn, moeten zowel door de tekeningen als de bladschikking uitgestraald worden.
Daarnaast is het ook zo dat kleur veel te opgewekt zou zijn voor dit verhaal. En dat wou ik zeker niet. Deze keuze past het best bij dit verhaal.
- Het valt ook op dat de tekenstijl en de inkleuring beiden heel rauw zijn. Je ziet elke lijn en ze vloeien niet echt in elkaar over. Het ziet er hierdoor eerder uit als krassen. Wat was hier de reden voor?Zoals ik al zei, ik wou vooral de constante beweging weergeven. Alsof ik deze tekeningen aan het maken was terwijl ik met hen mee aan het vluchten was. Geen tijd om alles mooi af te werken, je wilt de indrukken neerzetten en terug verder. Ik wist dat Chantal dat kon ondersteunen met haar inkleuring.
Chantal Quillec: Het was voor mij de eerste keer en over de eerste 10 pagina's hebben we wel wat heen en weer gepraat, maar daarna zaten we op dezelfde lijn en kon ik het doen zoals ik het wou.
Emmanuel Moynot: Het is belangrijk hoe het geheel er uit ziet. Als je een strip openslaat, is de eerste indruk een algemeen gevoel van het geheel van die twee pagina's. De lezer weet zo al wat er gaat komen: bijvoorbeeld zit er actie aan te komen of niet. Die indruk moet er al direct op zitten.
Het werkt echter ook niet als je niet aan elkaar vrijheid geeft. Je moet elkaar vertrouwen, anders loopt het mis. Ik heb al veel schrijvers gehad waarbij als ik het verwerkt had er nog amper een lijn instond die nog het zelfde was als er voor. Die vrijheid moet kunnen. En ik kende Chantal haar werk. Ik wist dat ze dit kon.
Chantal Quillec: Ik kreeg zijn tekeningen op kalkpapier en werkte daaronder, op een ander papier, de kleuren uit. Door constant de tekeningen er terug over te leggen kon ik direct de impact zien. Het was best moeilijk want je moet met grijs, en alleen grijs, alle personen en objecten onderscheiden. Het mag niet één massa worden.
En toch moest ook de inkleuring de indruk geven van beweging. Alsof het zo maar even vlug ingekleurd werd en dan terug verder stappen. De penseelstreken zijn daardoor ruw neergezet.
- En als laatste technische vraag, hoe begin je er in godsnaam aan om een boek om te zetten in een strip?Wat het beste voor mij werkt, is om eerst een samenvatting te maken van het boek. Je snijdt alles weg dat niet noodzakelijk voor het verhaal is. Alleen het essentiële mag overblijven. Als de dialoog nog steeds goed zit, sluit je het boek en kijkt er niet meer in. En dan maak je je eigen verhaal.
Ik beschouw mijzelf als een complete auteur. Hierdoor maak ik geen trouwe navertellingen van een boek. Dat zou niet goed zijn voor het verhaal en niet voor mijzelf. Ik moet er mijn eigen verhaal van maken, een eigen manier vinden om het te vertellen, een eigen interpretatie. Het moet van mij worden, of het nu Nestor Burma is of Suite Française.
- Maar waarom dan een bestaand verhaal gebruiken en niet een eigen idee uitwerken?Omdat het interessant is.. mmhh.. dat is een vraag die ik me nog nooit gesteld heb... Kijk, met eigen verhalen heb je de hoogste vrijheidsgraad. Een documentaire daarentegen legt al veel vast en toch moet je ook daar je eigen stem laten horen. Maar hoe meer vrijheid, hoe beter voor het verhaal. En een boek omzetten naar een strip geeft je toch nog steeds behoorlijk wat vrijheid. Het komt dichtst bij de volledige vrijheid, zeker voor Suite Française. Voor Nestor Burma heb ik te veel respect voor al het voorgaande om die vrijheid te grijpen, maar eigenlijk is het er wel. Tardi heeft na de eerste, waar hij mij wel nog van dichterbij opvolgde, de teugels los gelaten, alleen vindt hij de neus van Burma niet meer herkenbaar in mijn laatste. (een lachje)
Maar er is nog iets... Zoals gezegd ik wil de richting uitgaan van beweging in een strip te brengen. En door een bestaand verhaal te nemen, wordt je in een richting geduwd. Ik kies die projecten die me helpen naar dat einddoel van beweging en hierdoor worden deze adaptaties een uitdaging voor mij om verder te gaan dan voorheen.
Dit combineert dus behoorlijk wat vrijheid en een manier om te oefenen voor mijn uitgekozen pad.
En wat is je einddoel dan?Wel, Nestor Burma is nu het eerste dat van mij uitkomt, maar ik ben ook bezig met een eigen project. En dat gaat over een roadtrip in de USA. Er zullen heel wat personages zijn en elk hoofdstuk wordt verteld vanuit een ander personage. Het doel is de beweging van deze personages vast te leggen... (begint te lachen) en om een wereldberoemd auteur te worden. Maar ja, dat laatste hangt ook samen met de uitgever. Zij zijn eerder geneigd om sterk te promoten als ze weten dat het een succes zal zijn, bijvoorbeeld voor Nestor Burma. Voor een verhaal van jezelf is het een pak moeilijker om er dezelfde promotie voor te krijgen.
Maar Suite Française is toch al goed op weg naar bekendheid?Ja, het heeft al zes vertalingen en heeft ook in Frankrijk goed verkocht. Het ligt ook goed in de markt hé.. wereldoorlog en een bekend boek als basis. Het is deels ook toeval wat werkt en wat niet, maar promotie is belangrijk en wordt soms door de uitgever iets te gemakkelijk aan de kant geschoven. Maar ik denk wel dat ik krediet heb opgebouwd voor goede promotie met mijn eigen project.
Dan wens ik je nog veel succes. Bedankt voor dit leuke gesprek!
